ई – बँकिंग म्हणजे काय ? – ई-बँकिंग चे प्रकार , इंटरनेट बँकिंग चे फायदे आणि नुकसान – Internet Banking In Marathi

मित्रांसह शेअर करा - Share this
5/5 - (4 votes)

ई – बँकिंग म्हणजे काय, E-Banking in Marathi, ई-बँकिंग चे प्रकार , इंटरनेट बँकिंग चे फायदे आणि नुकसान – Internet Banking In Marathi – नमस्कार मित्र मंडळी!!! आपण या लेखात ई बँकिंग बद्दल संपूर्ण माहिती जाणून घेणार आहोत.ई बँकिंगम्हणजे काय, त्याची वैशिष्ट्ये कोणकोणते, ई बँकिंग चे फायदे, इंटरनेट  बँकिंगसाठी रजिस्ट्रेशन कसे करायचे याबद्दल विस्तारात जाणून घेणार आहोत.

डिजिटलकरण च्या वाढत्या गतिला पाहून अनेक बॅंकांनी आपल्या  कस्टमरला ऑनलाईन बँकिंगचे सुविधा प्रदान करण्यासाठी इंटरनेट बँकिंग आणि मोबाईल बँकिंग अशा वेबसाइट  लॉन्च केले आहेत. इंटरनेट बँकिंगला सर्वात सोपे आणि सुविधाजनक माध्यम मानले जाते, परंतु अनेक लोक याबद्दल अधिक माहिती राखत नाही.  त्यामुळे आपण याची संपूर्ण माहिती या लेखात देणार आहोत.

ई बँकिंग म्हणजे काय – What Is Internet Banking In Marathi

ई बँकिंग म्हणजे काय – What Is Internet Banking In Marathi

इंटरनेट बँकिंग ला नेट बँकिंग किंवा ऑनलाइन बँकिंग या नावानेही ओळखले जाते. याच्या माध्यमातून ग्राहक फायनान्शियल आणि नॉन- फायनान्शिअल ट्रांजेक्शन करू शकते. इंटरनेट बँकिंग आल्यापासून तुम्ही जे काम बँकेत जाऊन करत होते त्या कामांना आता तुम्ही घरी बसल्या ऑनलाइन करू शकता.

 कोणताही व्यक्ती ज्याच्याजवळ एक ऍक्टिव्ह बँक अकाउंट आहे आणि ज्याने ऑनलाइन बँकिंगसाठी रजिस्ट्रेशन केलेले आहे ते इंटरनेट बँकिंगचा उपयोग करू शकतात. रजिस्ट्रेशन झाल्यानंतर ग्राहकांना बँकेशी जोडलेले प्रत्येक कामासाठी बँकेमध्ये जाण्याची आवश्यकता नाही. इंटरनेट बँकिंग फक्त सुविधाजनक नाहीतर हे सुरक्षित देखील आहे. 

 

ई बँकिंग ची वैशिष्ट्ये – Features Of Internet Banking In Marathi

इंटरनेट बँकिंग ची वैशिष्ट्ये खालीलप्रमाणे – 

  • इंटरनेट बँकिंग हे फायनान्शियल आणि नॉन- फायनान्शियल बँकिंग सेवा प्रदान करते.
  •  कधीही बँक बॅलन्स चेक करण्याची सुविधा उपलब्ध असते.
  •  बिल पेमेंट करणे आणि अन्य अकाउंट मध्ये पैसे पैसे ट्रान्सफर करण्याची सुविधा उपलब्ध असते.
  •  बँक अकाउंटसी जोडलेले मोरगेज, लोन ला बघू शकतो.
  •  हे बँकिंगचे सुरक्षित मार्ग आहे.
  •  हे युनिक आयडी आणि पासवर्ड मधून सुरक्षित आहे.
  •  कस्टमर चेक बुक साठी आवेदन करू शकतो.
  •  सामान्य विमा खरेदी करू शकतो.
  •  बँक अकाउंटशी जोडलेले इन्व्हेस्टमेंटला पाहू शकतो.
  •  ऑटोमॅटिक पेमेंट आणि स्टॅंडिंग ऑर्डरला सेट किंवा कॅन्सल करू शकतो. 

 

इंटरनेट बँकिंग चे फायदे – Advantage Of Internet Banking In Marathi

इंटरनेटच बँकिंगचे फायदे खालील प्रमाणे –

24 x 7 उपलब्धता:सामान्य बँकिंग प्रमाणे इंटरनेट बँकिंग  वेळबद्ध नाहीये. म्हणजेच की तुम्ही याचा उपयोग पूर्ण वर्ष 24 x 7  करू शकता. ऑनलाइन उपलब्ध आधी तर सेवा वेळबद्ध नसते.  युजर्स आपले बँक बॅलन्स, अकाउंट स्टेटमेंट  पाहणी करू शकतात आणि कधीही पैसे ट्रान्सफर करू शकतात.

 

 फायनान्शिअल ट्रांजेक्शन करण्याची सुविधा:इंटरनेट बँकिंग ला पैसे ट्रान्सफर करणे आणि बिल पेमेंट  करण्याच्या सुविधासाठी पसंत केल्या जाते.रजिस्टर्ड युजर्स याच्या माध्यमातून सर्व प्रकारचे बँकींग सुविधांचा लाभ घेऊ शकतात आणि यासाठी त्यांना बँकेच्या बाहेर रांगेमध्ये उभे राहण्याची आवश्यकता नाही.

युजर्स आपल्या सुविधा नुसार कधीही वित्तीय देवाण-घेवाण जसे की बिलांचे भुकतान आणि  वेगवेगळ्या अकाउंटमध्ये पैसे ट्रान्सफर करू शकतो. 

 

ट्रांजेक्शन ला ट्रॅक  ठेवू शकतो: ट्रांजेक्शन नंतर  बँक एकनॉलेजमेंट पावती प्रदान करतात, ज्यामध्ये चुका होण्याची संभावना अधिक असते. तरीदेखील इंटरनेट बँकिंगच्या माध्यमातून द्वारा केल्या गेलेल्या सर्व ट्रांजेक्शन ला ट्रॅक करणे खूप सोपे असते.

ऑनलाइन केले गेलेले ट्रांजेक्शन आणि फंड ट्रान्सफर  ट्रांजेक्शन हिस्टरी विकल्पाच्या अंतर्गत पाहू शकतो. यासोबतच तुम्हाला अकाउंट होल्डर चे नाव, बँक अकाउंट नंबर,  भुगतान केलेली रक्कम, पेमेंट ची तारीख आणि वेळ यासारखी माहिती देखील पाहू शकतो.

 

त्वरित आणि सुरक्षित: नेट बँकिंग यूजर लगेच  वेगवेगळ्याअकाउंट मध्ये पैसे ट्रान्सफर करू शकतात. यूजर आपल्या सुविधा नुसार NEFT,RTGS किंवा IMPS च्या माध्यमातून पैसे ट्रान्सफर करू शकतात.

सोबतच ते सोप्या पद्धतीने बिल पेमेंट,EMI पेमेंट, लोन आणि टॅक्स पेमेंट करू शकतात. याव्यतिरिक्त तुमचे अकाऊंट देखील युनिक यूजर आयडी आणि पासवर्ड च्या माध्यमातून सुरक्षित असते.


नेट बँकिंग चे तोटे – 

  • जर तुम्हाला इंटरनेटबद्दल माहिती नसेल तर तुम्हाला थोडा त्रास होऊ शकतो.
  • इंटरनेटशिवाय नेट बँकिंग चालवणे अशक्य आहे म्हणजेच जर तुमच्याकडे इंटरनेट कनेक्शन नसेल तर तुम्ही नेट बँकिंग वापरू शकत नाही.
    पैशाचे व्यवहार करताना थोडीशी चूक झाली तर तुमचे पैसे दुसऱ्या बँक खात्यात जातात.
  • इंटरनेट बँकिंगची सुविधा सुरक्षित असली तरी, तरीही सर्व कामे ऑनलाइन होतात, त्यामुळे तुमचा मोबाईल, संगणक हॅक होऊन तुमच्या बँक खात्यातून पैसे काढता येतात.
  • तुम्ही तुमचा इंटरनेट बँकिंग पासवर्ड कोणालाही सांगू नये, अन्यथा तुमच्या खात्याचा गैरवापर होऊ शकतो.
  • तुम्ही तुमच्या फोन, कॉम्प्युटर आणि लॅपटॉपमध्ये नेट बँकिंग चालवत असाल, म्हणजेच तुम्ही वेगवेगळ्या उपकरणांद्वारे इंटरनेट बँकिंग चालवत असाल तर ते तुमच्यासाठी धोकादायक ठरू शकते.
  • तुम्ही नेट बँकिंगसाठी वापरत असलेल्या बँकेचा सर्व्हर डाऊन होत असेल, तर तुम्ही तुमच्या नेट बँकिंगमध्ये लॉग इन करू शकणार नाही किंवा पैशांचा व्यवहार करू शकणार नाही.
  • जर तुमचे इंटरनेट कनेक्शन स्लो असेल तर नेट बँकिंग वापरणे तुमच्यासाठी त्रासदायक ठरेल.
  • बँकेने वारंवार पाठवलेल्या ईमेल आणि अपडेट्समुळे तुम्हाला त्रास होऊ शकतो.

 

इंटरनेट बँकिंग कशी सुरु करावी – How To Register For Internet Banking In Marathi

ऑनलाइन बँकिंग चा उपयोग करण्यासाठी तुम्हाला बँकेमध्ये जाऊन  इंटरनेट बँकिंगसाठीरजिस्टेशन करावे लागेल. अधिकतर बँकेद्वारा  अकाउंट उघडण्याच्या वेळेस नेट बँकिंग लोगिन करून दिल्या जाते. नेट  बँकिंग चा उपयोग करण्यासाठी खाली दिलेल्या नियमांचे पालन करा–

  • आपल्या  बँकेची अधिकारीक वेबसाईट मधून एप्लीकेशन फॉर्म डाउनलोड करा, त्याला भरा आणि एक प्रिंट काढून घ्या.
  • तुम्ही सरळ बँकेमध्ये जाऊन देखील नेट बँकिंग साठी एप्लीकेशन फॉर्म भरू शकता.
  • बँक मध्ये एप्लीकेशन फॉर्म जमा करा.
  • व्हेरिफिकेशन नंतर तुम्हाला एक यूजर आयडी आणि पासवर्ड भेटेल,
  • ज्याच्या माध्यमातून तुम्ही नेट बँकिंग साठी लॉग इन करू शकता .

 

भारतातील इंटरनेट बँकिंगचे भविष्य – Future of Internet Banking in India in Marathi

ऑनलाइन बँकिंग प्रदान करण्यात भारतीय बँका आंतरराष्ट्रीय बँकांच्या तुलनेत खूप मागे आहेत. पुरेशा पायाभूत सुविधा किंवा पुरेशा वापरकर्त्यांशिवाय हे शक्य नाही. अनुभवावरून असे दिसून येते की नेटवर होणारे व्यवहार मर्यादित आहेत.

त्यातील काही अडचणी पुढीलप्रमाणे आहेत.

1. ई-बँकिंगमध्ये सुरक्षेची अनेक मानके आहेत, परंतु योग्य प्राधिकरणाद्वारे प्रमाणित केलेली नाही.

2. प्राप्त संचार बँडविड्थ आवश्यकतेनुसार आहे.

3. बहुतेक बँकांना वीज पुरवठ्यात व्यत्यय येतो तर अशा सेवांना सतत वीजपुरवठा आवश्यक असतो.

4. अशा सेवांचे तपशील एकतर्फी आहेत; किंवा बँका वर्चस्वाचा फायदा घेतात. यामुळे ग्राहकांमध्ये विश्वास निर्माण होत नाही.

एटीएम आणि टेलिबँकिंगला प्राधान्य.

5. इंटरनेटला भौगोलिक सीमा नाहीत. संगणकाशी संबंधित गुन्ह्यांवर नियंत्रण ठेवणे कठीण आहे. पुरेशा सायबर कायद्यांची नितांत गरज आहे.

या अडथळ्यांना न जुमानता, ते लोकप्रिय होत आहे आणि आय-बँकिंगची स्थापना करण्यासाठी अनेक पावले उचलली जात आहेत.

जसे:

1. दूरसंचार विभाग अतिरिक्त बँड रुंदी प्रदान करत आहे.

2. प्रमाणन प्राधिकरणाच्या नियुक्तीसाठी पावले उचलण्यात आली आहेत.

3. मुख्य दक्षता आयुक्त अधिक संगणकीकरणावर भर देत आहेत किंवा क्रेडिट इन्फॉर्मेशन ब्युरोची प्रस्तावित स्थापना आय-बँकिंगला मदत करेल.

4. रिझव्‍‌र्ह बँकेने रिअल टाइम ग्रॉस सेटलमेंट्स (RTGS) प्रणालीद्वारे रिअल टाइम फंड ट्रान्सफर लागू केले आहे.

5. प्रवेश फक्त विशिष्ट गेटवेद्वारे असेल. हे कठोर प्रवेश नियंत्रण सुनिश्चित करेल.

6. RBI कडून विविध स्तरावरील सुरक्षा सुनिश्चित केल्या जात आहेत.

7. समभागांच्या अभौतिकीकरणात लक्षणीय वाढ आय-बँकिंगला मदत करेल.

8. विविध बँकांनी तयार केलेल्या पेमेंट गेटवेद्वारे आय-बँकिंगला प्रोत्साहन दिले जाईल.

9. आय-बँकिंग आणि तंत्रज्ञानाशी संबंधित विविध समस्यांवर लक्ष ठेवण्यासाठी RBI ने एक टीम तयार केली आहे. यामुळे योग्य पायाभूत सुविधा निर्माण होण्यास मदत होईल.

 

ऑनलाइन बँकिंग यशस्वी कसे करावे? (ऑनलाइन बँकिंग यशस्वी कसे करावे):

ऑनलाइन बँकिंगमध्ये यशस्वी होण्यासाठी, बँकांनी ग्राहकांना किफायतशीर फायदे देणे आवश्यक आहे.

बँकांनी त्यांच्या ग्राहकांना खालील सुविधा पुरवल्या पाहिजेत:

(a) जास्तीत जास्त व्याज

(b) 24 तास बँकिंग सेवा

(c) बिले मोफत भरण्याची सुविधा

(d) एटीएम अधिभारावरील किमान शुल्क

(e) क्रेडिट कार्ड सुविधेसाठी किमान शुल्क

(f) अत्याधुनिक उत्पादने

(g) उच्च दर्जाची सेवा

आय-बँकिंगला प्रोत्साहन देणारे घटक:

खालील घटक आय-बँकिंगमध्ये उपयुक्त आहेत:

(a) किमान किमतीच्या इलेक्ट्रॉनिक सेवा

(b) सुलभ

(c) जागरूकता

(d) जागतिक दर्जाची बँकिंग

(e) ई-कॉमर्सचा विकास

(f) आरामदायक

(g) ऑनलाइन खरेदी

 

माझे नाव Arti Thakur आहे.मी आपला मराठी (Aplamarathi.com) ची फाउंडर आणि owner आहे.माझे B.COM पूण॔ झाले आहे.मित्रांनो मला Banking ,Finance , loan आणि Online income याची माहिती आहे म्हणून मी तुम्हाला मदत करु इच्छिते.