प्राथमिक बाजार आणि दुय्यम बाजार माहिती – प्राथमिक बाजार आणि दुय्यम बाजार मध्ये फरक , भांडवल बाजार ही अशी ठिकाणे आहेत जिथे भांडवल असलेले पुरवठादार आणि ज्यांना भांडवलाची गरज आहे त्यांच्यामध्ये बचत आणि गुंतवणूक होते. भांडवल ठेवणाऱ्या संस्थांमध्ये किरकोळ आणि संस्थात्मक गुंतवणूकदारांचा समावेश होतो, तर भांडवल शोधणाऱ्यांमध्ये व्यवसाय, सरकार आणि व्यक्ती यांचा समावेश होतो.
भांडवली बाजार प्राथमिक आणि दुय्यम बाजारांनी बनलेले असतात. सर्वात सामान्य भांडवली बाजार म्हणजे शेअर बाजार आणि रोखे बाजार.भांडवली बाजार व्यवहाराची कार्यक्षमता सुधारण्याचा प्रयत्न करा. हे बाजार भांडवल धारकांना आणि भांडवल शोधणाऱ्यांना एकत्र आणतात आणि एक ठिकाण प्रदान करतात जेथे संस्था सिक्युरिटीजची देवाणघेवाण करू शकतात.
त्यातून देशातील विविध क्षेत्राच्या विकासास व पर्यायाने देशाच्या आर्थिक विकासास मदत होते. भांडवल बाजारात दीर्घकालीन स्वरुपाचा भांडवल पुरवठा करणाऱ्या व भांडवलाची मागणी करणाऱ्या संस्थाचा समावेश होतो. उदा. गुंतवणूक करणाऱ्या व्यक्ती, अर्थसहाय्य करणाऱ्या बँका व संस्था, ICICI, IDBI, UTI विकास बँका यांच्याकडून भांडवलाचा पुरवठा केला जातो. तर खाजगी कंपन्या, शासन, सार्वजनिक उपक्रम यांच्याकडून भांडवलाची मागणी केली जाते.
भारतीय भांडवल बाजाराच्या बाबतीत अजूनही उणीवा आहेत. भांडवल बाजाराचे महत्त्वपूर्ण योगदान देशाच्या आर्थिक विकासात मिळण्यासाठी या बाजाराच्या बाबतीत दोष दूर करण्याची गरज आहे. भांडवल बाजार म्हणजे असे ठिकाण जिचे भांडवलाची एखाद्या वस्तूप्रमाणे खरेदी किंवा विक्री होते. भांडवल बाजाराची दोन गटात विभागीकरण केले आहे.
1) नवीन अंक बाजाराचा प्राथमिक बाजार
(२) दुय्यम बाजारपेठ किंवा भागबाजार ( Secondary market of stock Market)
प्राथमिक बाजार आणि दुय्यम बाजार माहिती
प्राथमिक बाजार म्हणजे काय – Prathmik Bajar Manje Kay
असा भांडवल बाजार की ज्या बाजारात नवीन उद्योगसंस्थांचे शेअर्स व कर्जरोख्यांची खरेदी विक्री केली जाते. पण स्वतंत्रपणे जूना व नवीन भांडवल बाजार अस्तित्त्वात असत नाही. तर एकाच बाजारात दोन्ही प्रकारचे व्यवहार चालू असतात.
दुय्यम बाजार म्हणजे काय – Duyam Bajar Manje Kay
असा भांडवल बाजार की ज्या बाजारात जुन्या कारखान्यांच्या भागांची खरेदी विक्री केली जाते. त्यामुळे बऱ्याच वर्षापासून कार्यरत असलेल्या उद्योगसंस्थांचे शेअर्स व कर्जरोख्यांची खरेदी विक्री ज्या बाजारात केली जाते त्याला प्रस्थापित भांडवल बाजार म्हणतात.
प्राथमिक बाजार आणि दुय्यम बाजार फरक स्पष्ट करा
- कार्ये – प्राथमिक बाजाराचे मुख्य कार्य नवीन सिक्युरिटीज जारी करून दीर्घकालीन निधी गोळा करणे आहे, तर दुय्यम बाजार विद्यमान सिक्युरिटीजसाठी सतत आणि तत्काळ बाजार प्रदान करते.
- प्राथमिक बाजारातील मुख्य सहभागी म्हणजे वित्तीय संस्था, म्युच्युअल फंड, अंडररायटर आणि वैयक्तिक गुंतवणूकदार, तर दुय्यम बाजारातील सहभागी हे या सर्वांव्यतिरिक्त, दलाल आहेत जे स्टॉक एक्सचेंजचे सदस्य आहेत.
- सूचीची आवश्यकता- प्राथमिक बाजारातील सिक्युरिटीजला सूचीबद्ध करण्याची आवश्यकता नाही, तर दुय्यम बाजारात फक्त त्या सिक्युरिटीजचीच खरेदी-विक्री केली जाऊ शकते जे सूचीबद्ध आहेत.
- किंमतींचे निर्धारण प्राथमिक बाजाराच्या संदर्भात सिक्युरिटीजची किंमत सेबीच्या सूचना लक्षात घेऊन व्यवस्थापनाद्वारे केली जाते, तर दुय्यम बाजारातील सिक्युरिटीजची किंमत बाजारात विद्यमान मागणी आणि पुरवठा यांच्या समन्वयाने निर्धारित केली जाते, जी कायम ठेवते. वेळेनुसार बदलत आहे.
- फायनान्स म्हणजे काय ? फायनान्स चे अर्थ, प्रकार, कार्य ,फायनान्स चे महत्त्व
- सूक्ष्म वित्तपुरवठा) मायक्रोफायनान्स म्हणजे काय ? मायक्रो फायनान्स चे फायदे ,
- व्यवस्थापन म्हणजे काय ? व्यवस्थापनाची वैशिष्ट्ये , व्यवस्थापनाची कार्य स्वाध्याय , महत्त्व आणि फायदे
- स्थूल अर्थशास्त्र म्हणजे काय ? स्थूल अर्थशास्त्राचा अर्थ, वैशिष्ट्ये, व्याप्ती, महत्व, मर्यादा
- राष्ट्रीय उत्पन्न म्हणजे काय ? राष्ट्रीय उत्पन्नाचे मोजमाप , आणि राष्ट्रीय उत्पन्न मोजण्याच्या पद्धती
- स्थिर भांडवल म्हणजे काय ? स्थिर भांडवल चा अर्थ आणि व्याख्या , वैशिष्ट्ये, फायदे
प्राथमिक बाजाराचे कार्य काय आहे?
प्राइमरी मार्केट एका नवीन इश्यूच्या ऑफरचे आयोजन करते ज्याचा पूर्वी इतर कोणत्याही एक्सचेंजवर व्यवहार झाला नाही. या कारणास्तव याला न्यू इश्यू मार्केट असेही म्हणतात. नवीन समस्या प्रस्ताव आयोजित करताना इतर घटकांसह प्रकल्पाच्या व्यवहार्यतेचे तपशीलवार मूल्यांकन समाविष्ट आहे
दुय्यम बाजार म्हणजे काय आणि त्याचे महत्त्व काय?
दुय्यम बाजार हा अर्थव्यवस्थेचा एक महत्त्वाचा पैलू आहे. स्वतंत्र परंतु परस्परसंबंधित व्यापारांच्या विस्तृत श्रेणीद्वारे, दुय्यम बाजार पुरवठा आणि मागणीच्या नैसर्गिक कार्याद्वारे मालमत्तेची किंमत त्याच्या खऱ्या मूल्याकडे नेतो.
