विकास बँक म्हणजे काय ? विकास बँकेचे कार्य , वैशिष्ट्य , प्रमुख विकास बँक – Development Bank In Marathi

by
मित्रांसह शेअर करा - Share this
5/5 - (1 vote)

विकास बँक म्हणजे काय ? विकास बँकेचे कार्य , वैशिष्ट्य , प्रमुख विकास बँक – Development Bank In Marathi , नमस्कार मित्र मंडळी !!!आपण आज या लेखात विकास बँक बद्दल ची संपूर्ण माहिती जाणून घेणार आहोत. यात आम्ही तुम्हाला विकास बँकेचे वैशिष्ट्य, त्याची कार्य व विकास बँक काय असते या बद्दल संपूर्ण माहिती सांगणार आहोत.

 

विकास  बँकेच्या स्थापनेची उद्देश्य देशाच्या विकास कार्यांमध्ये आपले सहभाग स्थापित करणे आहे. विकास बँक  ते बँक आहे जो देशाचा औद्योगिक क्षेत्रला मूलभूत मुद्रित सुविधा उपलब्ध करण्याच्या दृष्टिकोनातून स्थापित केलेले आहे.

विकास बँक म्हणजे काय विकास बँकेचे कार्य , वैशिष्ट्य , प्रमुख विकास बँक - Development Bank In Marathi

विकास बँक म्हणजे काय – What Is Development Bank In Marathi

विकास बँक त्या वित्तीय संस्थांना म्हटले जाते जे बऱ्याच वेळापासून  सुरू असलेले आणि कमी प्रतिलाभ देणारे भांडवल गुंतवणूकसाठी दीर्घकालीन कर्ज प्रधान करते. हि गुंतवणूक शहरी पायाभूत सुविधांचे निर्माण,  जड उद्योग आणि सिंचन क्षेत्रांमध्ये केले जाते.विकास  बँकांना सर्वाधिक सावकार संस्थान अथवा  विकास वित्त संस्थान असे देखील म्हटले जाते. 

 

विकास बँकेचे वैशिष्ट्य – Features Of Development Bank In Marathi

1.ही बँक समाजाला लाभ पुरवणारे दीर्घकालीन गुंतवणुकीला प्रोत्साहित करण्यासाठी  खूप वेळा कमी आणि स्थिर दरांमध्ये व्याज घेतले जाते. 

  1. कर्ज  देण्यासाठी विकास बँकांना खूप जास्त वीत्ताचे आवश्यकता असते. साधारणता भांडवल बाजार मधून खूप वेळा नंतर ची  दिनांक असणारी सिक्युरिटी  जारी करून प्राप्त केल्या जाते.या सिक्युरिटीज ला पेन्शन, जीवन विमा आणि पोस्ट ऑफिस जमा असे दीर्घकालीन बचत संस्था खरेदी केल्या जाते.
  2. विकास बँकांना सरकार अथवा आंतरराष्ट्रीय संस्थानांचे देखील समर्थन मिळते कारण त्यांच्याद्वारे केल्या गेलेल्या गुंतवणूक ला सामाजिक अधिक होतो आणि अशा गुंतवणुकी सोबत अनिश्चितता देखील जोडलेली असते. सरकार यांची सहायता करण्यामध्ये  सवलत देऊन आणि  वैयक्तिक क्षेत्र च्या बँका आणि वित्तीय संस्थांना यांच्याद्वारे जारी सिक्युरिटीज मध्ये गुंतवणूक करण्यासाठी प्रशासकीय आदेश  देऊन करते. 

 

विकास बँकेचे कार्य – Functions Of Development Bank In Marathi

  1. औद्योगिक विकासाला प्रोत्साहन  देणे.
  2. देशाच्या मागास क्षेत्राच्या विकासामध्ये वित्तीय सहायता करणे.
  3. देशामध्ये रोजगाराची संधी स्थापित करून देणे.
  4. निर्यातीला प्रोत्साहन देणे आणि आयाता वर नियंत्रण करणे.
  5. स्टार्ट–अप ला प्रोत्साहन देणे. 

6.चुकलं व्यावसायिक युनिट्स ला कर्ज देणे.

  1. देशामध्ये वित्त बाजार  च्या स्थितीला मजबूत करणे.
  2. क्षेत्रीय असमानता आणि व संतुलन ला विकासाद्वारे समाप्त करणे. 

 

भारतातील पहिली विकास बँक – India’s First Development Bank in Marathi

भूमि विकास बँक ही भारतातील पहिली विकास बँक आहे, तिची स्थापना 1929 मध्ये मद्रासमध्ये झाली. ही बँक शेतकर्‍यांची जमीन किंवा स्थावर मालमत्ता बाँडच्या स्वरूपात ठेवते आणि दीर्घकालीन कर्ज देण्याचे काम करते.

 

विकास बँकांचे वर्गीकरण – Classification Of Development Bank In Marathi

विकास बँकांमध्ये सर्व बँक सहभागी असतात जे कोणत्याही प्रकारे विकास कार्यांमध्ये आपली सहभागिता स्थापित करतात. यांचा एकमात्र उद्देश विकासला प्रोत्साहन देणे असतो. हे बँक वेगवेगळ्या क्षेत्रांमध्ये आपली सहभागिता स्थापित करत असतात. ते क्षेत्र खालील प्रमाणे– 

 

1.औद्योगिक क्षेत्र (Industrial Sector) 

औद्योगिक क्षेत्राच्या योग्य विकासासाठी भारत सरकारने आणि रिझर्व बँकने दोन स्तरांवर विकास बँक स्थापित केलेले आहे ते खालील प्रमाणे

 *राष्ट्रीय स्तर –

  •  भारतीय औद्योगिक विकास बँक
  •  भारतीय औद्योगिक  वित्तमहामंडळ
  •  भारतीय औद्योगिक क्रेडिट आणि विनियोग महामंडळ
  •  भारतीय लघु उद्योग महामंडळ

 

* राज्य  स्तरावर –

  •  राज्य वित्त महामंडळ
  •  राज्य  औद्योगिक विकास महामंडळ

 

  1. गुंतवणूक क्षेत्र (Investment sector)-

गुंतवणूक क्षेत्राला   प्रोत्साहित करण्यातसाठी खालील प्रकारे बँक स्थापित केले आहे.

  • भारतीय युनिट मांडणे
  • भारतीय जीवन विमा महामंडळ
  • भारतीय सामान्य विमा महामंडळ

 

3.विदेश चित्र (Foreign Sector)

आयात निर्यात बँक

 

4.कृषी क्षेत्र (Agricultural Sector)

नाबार्ड कृषी क्षेत्र

भारतातील प्रमुख विकास बँक – Major Development Banks Of India in Marathi 

 

  • भारतीय औद्योगिक विकास बँक (IDBI- Industrial Development Bank Of india)
  • राष्ट्रीय कृषि एवं ग्रामीण विकास बँक (NABARD- National Bank For Agriculture And Rural Development)
  • भारतीय औद्योगिक साख एवं विनियोग निगम (ICICI- Industrial Credit and Investment Corporation of India)
  • भारतीय औद्योगिक पुनर्निर्माण बँक (IRBI- Industrial Reconstruction Bank Of India)
  • भारतीय लघु उद्योग विकास बँक (SIDBI- Small Industries Development Bank Of India)
  • राष्ट्रीय आवास बँक (NHB- National Housing Bank)
  • आयात निर्यात बँक (EXIM- Export & Import Bank)
  • भूमि विकास बँक (Land Development Bank)
  • क्षेत्रीय ग्रामीण बँक (Regional Rural Bank)
  • सहकारी बँक (Cooperative Bank)

 

 

माझे नाव Arti Thakur आहे.मी आपला मराठी (Aplamarathi.com) ची फाउंडर आणि owner आहे.माझे B.COM पूण॔ झाले आहे.मित्रांनो मला Banking ,Finance , loan आणि Online income याची माहिती आहे म्हणून मी तुम्हाला मदत करु इच्छिते.

Read More