बँक म्हणजे काय ? बँकेची माहिती, बँकांचे प्रकार – bank mhanje kay in marathi , bank meaning in marathi, Bank Information in Marathi ,बँक ला मराठीत काय म्हणतात, बँकिंग काय आहे ? – आपण आज या लेखात जाणून घेणार आहोत की बँक काय असते, बँकेचे महत्त्व काय, त्याची कार्य काय आणि वैशिष्ट्ये कोणती,याचे संपूर्ण माहिती आपण आज विस्तारात जाणून घेणार आहोत.
जेव्हाही आपल्या मनात पैशाची गोष्ट येते तर तेव्हा आपल्या डोळ्यानसमोर एखाद्या बँकेचे चित्र येते .ही एक अशी जागा आहे जिथे तुम्हाला लाखो-करोडो मध्ये पैसे एकाच स्थानात बघायला मिळतील. आता प्रश्न निर्माण होतो की नेमकी बँक म्हणजे काय असते ?
सोप्या भाषेत सांगायचे झाले तर बँक एक इंटरमेडीअरी ( Intermediary )असतो. सेवर (Saver) आणि बोरवर (Borrower ) च्या मध्ये इथे लोक पैसे ठेवायला येतात अथवा पैसे घ्यायला येतात. एक वेळ होती जेव्हा पैशांचे कोणतेही कार्य असो मग ते पैसे डिपॉझिट करायचे असेल अथवा विड्रॉल करायचे असेल ,सर्व कामांसाठी बँकेत जावे लागते. जिथे बँक मध्ये आपल्याला लांब लांब रांगेत उभे राहून आपला नंबर येण्यासाठी प्रतीक्षा करावी लागते.
परंतु आता काळ बदललेला आहे, आता तुम्हाला थोड्याफार कामासाठी बँकेत जाण्याची काही आवश्यकता नाही. तुम्ही घरी बसल्या ही इंटरनेट बँकिंग आणि मोबाईल बँकिंग च्या माध्यमातून आपले सर्व कार्य घरी बसल्या सोप्या पद्धतीने करू शकता.
Bank mhanje kay in marathi – बँक म्हणजे काय असते ? – Bank Information in Marathi
बँक एक संस्था आहे जी वित्तीय सेवा प्रदान करते जसे की जमर रक्कम स्वीकार करणे, कर्ज देणे आणि गुंतवणूक बद्दल मार्गदर्शन करणे इत्यादी. बँक एक प्रकार चा वित्तीय संस्थानआहे आणि वित्तीय मध्यस्थच्या श्रेणीमध्ये येते. बँक जी सर्वात महत्वपूर्ण सेवा प्रधान करत असते त्यामधून काही जमा रक्कम घेणे, कर्ज देणे, आणि गुंतवणूक बद्दल योग्य मार्गदर्शन करणे आहे. बँक अन्य वित्तीय उत्पादनांचा एक विस्तृत शृंखला पण प्रदान करीत असतो. उदाहरण – क्रेडिट कार्ड प्रदान करतात, ग्राहकांच्या संपत्तीवर अथवा ऑटो दुर्घटना साठी बीमा प्रदान करतात.
जेव्हा लोकांना पैशाची आवश्यकता असते तेव्हा त्यांना बँक पैसे प्रदान करते परंतु इथे त्या लोकांना या पैशांचा व्याज बँकेला द्यावे लागते. यासाठी आपण म्हणू शकतो की एक माध्यम चा कार्य निर्वाह करत असतो सेवर आणि बोरवर च्यामध्ये.
बँक ला मराठीत काय म्हणतात – bank chi mahiti in marathi
बँक ला मराठीत बँक म्हणतात , बँक म्हणजे पैशाची देवाण घेवाण करणारी संस्था होय.
बँकिंग काय आहे ? – बँकिंग म्हणजे काय?
इंडियन बँकिंग रेगुलेशन ॲक्ट ( Indian Banking Regulation Act ) च्या नुसार पब्लिक कडून पैसे घ्यायचे डिपॉझिट च्या आधारे आणि ज्याला बँकांना रीपे (Repay) सुद्धा करावे लागते जेव्हा डिमांड झाली तर,सोबतच या सोबतच या पैशांना अशा ठिकाणी इन्वेस्ट करावे लागते ज्यामुळे त्यांना लाभ होईल.
सोप्या शब्दात सांगायचे झाले तर बँक आपल्या ग्राहक द्वारा डिपॉझिट केलेल्या पैशांना अशा ठिकाणी इन्वेस्ट करतात जिथून त्यांना नफा होईल, बँक सुद्धा ग्राहकांना व्याज (Interest ) देत असते.
बँकेचे महत्व – Importance Of Bank In Marathi
बँकेचे महत्व खालील प्रमाणे–
- 1.ग्राहकांच्या बचत केलेल्या पैशांना जमा करणे ज्याला बँक देशाच्या विकास कार्यामध्ये लावतात.
- 2.देशाच्या केंद्रीय बँका प्रणाली चा संचालन करतात.
- देशाच्या आर्थिक विकासासाठी बँकेची भूमिका खूप महत्त्वाची असते.
- देशाच्या विविध क्षेत्राचे विकास करण्यासाठी क्षेत्रीय बँकेची भूमिका खूप महत्त्वाची असते.
- 5.ग्राहकांच्या देवाण-घेवाण ची सुविधा बँक सोपी बनवते.
- बँक वित्त ची निर्मिती करते आणि त्याला देशाच्या आर्थिक विकासाच्या कार्यात मध्ये लावण्यासाठी लोन देत.
बँकेचे कार्य – bank che karya in marathi
देशाची अर्थव्यवस्था मजबूत करण्यासाठी बँकेचे अनेक प्रकारचे कार्य असते. बँकेचे कार्य खालील प्रमाणे –
- बँक जनतेच्या पैशाला सुरक्षित Deposit किंवा जमा करते आणि नंतर आवश्यकतेनुसार लोक जमा केलेले पैसे बँक मधून काढू शकतात.
- बँक गरजू लोकांना एका निश्चित व्याज दर मध्ये लोन प्रदान करतात.
- तुम्ही बँकेच्या द्वारे दुसऱ्या देशांमधून आपल्या परीजणांना पैसे पाठवू शकता.दुसऱ्या देशामध्ये पैसे पाठवण्यासाठी बँक ग्राहकांना ऑनलाइन बँकिंग, चेक इत्यादी ची सुविधा प्रदान करून देतो.
- बँक आपल्या ग्राहकांसाठी अनेक प्रकारची बँक खाते खोलून देतात.कोणताही व्यक्ती आवश्यकतेनुसार कोणत्याही प्रकारची बँक अकाउंट बँक मध्ये खोलू शकतो.
- बँक अकाउंट उघडण्यास सह बँक आपल्या ग्राहकांना इंटरनेट बँकिंग, डेबिट कार्ड आणि क्रेडिट कार्ड, बँक पासबुक, बँक चेक, NEFTआणि RTGSइत्यादी प्रकारची सुविधा प्रदान करतात जो ग्राहकांना देवाण-घेवाण साठी सोपी जाते.
- बँक आपल्या ग्राहकांना लॉकर्स (Lockers)ची सुविधा प्रदान करते ज्यामध्ये ग्राहक आपल्या महत्त्वपूर्ण दस्तावेज, मौल्यवान वस्तू इत्यादी सुरक्षित ठेवू शकतात.
- बँक सरकारला लोन देते, त्या पैशाला सरकार विकासाच्या कार्यामध्ये लावते.
- बँक सरकारला वित्त सल्लागार देखील देते आणि सरकार च्या कार्यामध्ये सहयोग प्रदान करते.
- बँक युपीआय च्या माध्यमातून कोणत्याही बँक अकाउंट मध्ये पैसे पाठवूशकतात आणि कोणत्याही अतिरिक्त शुल्काशिवाय.
बँकेची वैशिष्ट्ये – (बँकेची वैशिष्ट्ये मराठीमध्ये) – bank mahiti marathi
एका बँकेची अनेक प्रकारची विशेषता त्यामधून काही प्रमुख वैशिष्ट्ये खालील प्रमाणे –
1.बँक पैशांचा कारोबार करते
एका बँकेची मुख्य विशेषता हे आहे की बँक पैशांचे संबंधित सर्व देवाण-घेवाण मध्ये डील करते. उदाहरणासाठी, तुम्ही तुमच्या पैशाला सुरक्षित ठेवण्यासाठी बँक खात्यामध्ये जमा करू शकता, आणि त्या पैशांमधून तुम्हाला व्याज सुद्धा मिळते.म्हणून कोणत्याही संकटाशिवाय आपले पैसे वाढवण्याचा हा सर्वात सोपा मार्ग आहे.
याऐवजी जर तुम्हाला पैशाची आवश्यकता असेल तर तुम्ही बँक मधून एका निश्चित व्याज दर उधार घेऊ शकता. उदाहरणासाठी, तुम्ही घर बनवण्यासाठी बँक मधून पैसे उधार घेऊ शकता परंतु, तुम्हाला बँक मधून उसने घेतलेले पैसे व्याज सहित बँकेला पैसे परत द्यावा लागेल.
2.बँक लोन प्रदान करून पैसे कमवतो
बँक अनेक प्रकारचे लोन आपल्या ग्राहकांना प्रदान करतो,ज्याला नंतर ग्राहकाला व्याजासहित द्यावा लागतो.ग्राहकांना काही प्रतिशत व्याजदर मध्ये लोन देऊन बँक अतिरिक्त पैसे कमवतो.आज-काल, बँक विभिन्न आवश्यकतेनुसार जसे एज्युकेशन लोन, कार लोन, होम लोन, पर्सनल लोन, बिझनेस लोन इत्यादीसाठी लोन प्रदान करते. वेगवेगळे बँक वेगवेगळ्या व्याजदर मधून वेगवेगळे लोन देते.
3.बँक कोणतीही व्यक्ती, फर्म, आणि संस्था असू शकते
जसे की बँकेची व्याख्याआपण जाणतो की बँकेचे मुख्य कार्य जनतेच्या पैशाला डिपॉझिट करणे आणिआवश्यक असल्यावर जनतेला लोन प्रधान करून देणे.जरकोणतीही व्यक्ती हे कार्य करतो तर तो ही बँक असू शकतो. अशाप्रकारे बँक हे एक व्यक्ती, कंपनी, फर्म, किंवा संस्था असू शकते.
4.बँक भूगतान आणि पैसे काढण्याची सुविधा प्रदान करतो .
एक बँक ग्राहकांना विभिन्न भुगतान आणि विड्रॉल ची सेवा प्रदान करतो, त्यामुळे ग्राहकांना देवाण-घेवाण करणे सोपे जाते. ग्राहक डेबिट कार्डच्या माध्यमातून दुसऱ्या शहरांमध्ये स्थापित असलेल्या एटीएम मधून पैसे काढू शकतो.डेबिट कार्ड सरळ बँकेशी जोडलेले असते,त्यामुळे ग्राहक विश्वात कोठेही बँकेत न जाता पैसे काढू शकतो.
5.बँक इंटरनेट बँकिंग ची सुविधा प्रदान करतो.
बँकेची एक प्रमुख विशेषता ही आहे की बँक इंटरनेट बँकिंगची सुविधा प्रदान करतो. इंटरनेट मध्ये विकास आणि बँकिंग क्षेत्र मध्ये याचा इन्शुरन्स मुळे लोकांना अनेक प्रकारचे देवाण-घेवाण यांना सोपे केले आहे जवळपास सर्व बँकेत ऑनलाइन एप्लीकेशन असते.ज्याच्या मदतीने आपण आपल्याजवळ कॅश नसताना पण बिलांचे भुगतान करू शकतो, ऑनलाइन खरीदारी करू शकतो,मोबाईल रिचार्ज करू शकतो, बँकिंग अॅपलिकेशन च्या मदतीने आपण कोणत्याही ठिकाणी ऑनलाइन पेमेंट करू शकतो.
6.बँकेची शाखा विभिन्न क्षेत्रात उपलब्ध आहे.
अधिकांश बँकेची Branch (शाखा) विभिन्न ठिकाणी उपलब्ध आहे जेणेकरून बँक आपल्या सोबत अनेक लोकांना जोडून अधिक लाभ प्राप्त करते. अनेक बँक ग्रामीण क्षेत्रात पण आपली शाखा उघडत आहे. बँकेत कोणत्याही प्रकारची समस्या आढळून आल्यास लोक आपल्या जवळच्या शाखेत जाऊन विचारू शकतात.
7.तंत्रज्ञान मध्ये विकास सहित बँक आपली कार्यक्षमता वाढवत आहे.
जसजसे तंत्रज्ञान मध्ये विकास होत गेला तस तसे बँकेने आपली कार्यक्षमता कडे फोकस केला,आज बँक न केवळ पैसे जमा करणे आणि लोन देणे पर्यंत सीमित नाही तर बँक ग्राहकांना इंटरनेट बँकिंग,मोबाईल बँकिंग ॲडव्हान्स सुविधा प्रदान करते. त्यामुळे ग्राहक कॅशलेस बँक सेवेचा लाभ घेतात.
बँकांचे प्रकार – bank che prakar in marathi
- वाणिज्य बँक
- सार्वजनिक बँक
- खाजगी बँक
- क्षेत्रीय ग्रामीण बँक
- विदेशी बँक
- अनुसूचित बँक
- सहकारी बँक
- विकास बँक
- विनिमय बँक
- पेमेंट बँक
वेगवेगळे प्रकारचे कार्य करण्यासाठी बँक पण वेगवेगळ्या प्रकारचे असते. काही बँकेचे प्रमुख प्रकार खालीलप्रमाणे आहेत–
वाणिज्य बँक म्हणजे काय ? – Commercial Bank In Marathi
वाणिज्य बँक ला व्यावसायिक बँक किंवा व्यापारी बँक असेही म्हटले जाते. कमर्शियल बँकला बँकिंग विनिमय अधिनियम 1949 च्या अंतर्गत जारी केल्या जाते.या प्रकारच्या बँकांना पैसे कमावण्याच्या उद्देशाने बनवले आहे.देशाच्या आर्थिक संगटन मध्ये कमर्शियल बँक ची खूप महत्वपूर्ण भूमिका असते.
कमर्शियल बँक जनतेचे पैसे ठेवी स्वरूपात जमा करते आणि जनता अथवा सरकारला व्याज स्वरूपात देत असते. या कमर्शियल बँक चे सुद्धा चार प्रकार पडतात.
सार्वजनिक क्षेत्राचे बँक म्हणजे काय ? – Public Sector bank in Marathi
सार्वजनिक क्षेत्राचे बँक त्या बँकांना म्हटले जाते ज्यामध्ये अधिक प्रतिशत भागीदारी ही सरकारची असते, म्हणजेच अशा बँकांमध्ये सरकार ची भागीदारी ही 50 प्रतिशत च्या अधिक असते आणि बाकीची भागीदारी शेअर धारकाची असते. भारतामध्ये SBI सर्वात मोठा पब्लिक सेक्टर बँक आहे.
खाजगी बँक म्हणजे काय ? – Private Sector Bank In Marathi
खाजगी क्षेत्राचे बँक त्या बँकांना म्हटले जाते ज्यामध्ये अधिक तर भागीदारी भारत सरकारची नसून शेअर धारकांची असते. भारतामध्ये ICICI,HDFC,Axis इत्यादी प्रायव्हेट सेक्टर बँका आहेत.
क्षेत्रीय ग्रामीण बँक म्हणजे काय ? – Regional Rural Bank In Marathi
क्षेत्रीय ग्रामीण बँक त्या बँकांना म्हटले जाते जे वेगवेगळ्या राज्यांमध्ये क्षेत्रीय संचालित असते.या बँकांना सर्वसामान्य भाषेत ग्रामीण बँक म्हटल्या जाते. भारतामध्ये एकूण 43 क्षेत्रीय ग्रामीण बँका आहेत.
विदेशी बँक म्हणजे काय ? – Foreign Bank In Marathi
विदेशी बँक त्या बँकांना म्हटले जाते ज्याचा मुख्यालय देशाच्या बाहेर असतो. वरील सांगितलेल्या तीन प्रकारच्या बँकांना RBI च्या नियमांचा पालन करावे लागते, परंतु विदेशी बँकांना RBI सोबत दुसरे देश जिथे त्यांचे मुख्यालय असते यांना या नियमांचा पालन करावा लागतो. भारतामध्ये सध्या 46 विदेशी बँका आहेत.
अनुसूचित बँक म्हणजे काय ? – Scheduled Bank In Marathi
अनुसूचित बँक त्या बँकांना म्हटले जाते ज्यांचे नाव भारतीय रिझर्व बँक अधिनियम 1934 च्या दुसऱ्या सूचीमध्ये समावेश असेल .या प्रकारच्या बँकांमध्ये दिलेली रक्कम आणि राखीव रक्कम चा एकूण मूल्य हा जास्तीत जास्त पाच लाख रुपये पर्यंत असले पाहिजे आणि अनुसूचित बँकांना RBI ला संतुष्ट करवावे लागते की त्यांचे कारभार जमा कर्त्याच्या हक्काच्या विरुद्ध नाहीये.
सहकारी बँक म्हणजे काय ? – Co-Operative Bank In Marathi
सहकारी बँकां ला सहकारी समिति अधिनियम 1912 च्या अंतर्गत स्थापित केले आहे. या प्रकार चे बँक नो प्रॉफिट नो लॉस (No Profit No Loss ) या सिद्धांतावर काम करते.या बँकेचा मुख्य कार्य देशाचे छोटे व्यवसाय, उद्योजक, उद्योग, स्वयंरोजगार आणि शेतकऱ्यांना आपात्कालीन लोन प्रदान करणे आहे. देशाच्या विकासामध्ये सहकारी बँक महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावते.
विकास बँक म्हणजे काय – Development Bank In Marathi
या प्रकारच्या बँकांना कोणत्याही एका विशेष क्षेत्रांमध्ये स्थापित केल्या जाते. या बँकांचा मुख्य उद्देश क्षेत्र मध्ये विकास करणे असतो. विकास बँक आपल्या क्षेत्रामध्ये लोकांना व्यवसायासाठी लॉंग ट्रम (Long Term) लोन प्रदान करतात ज्यामुळे क्षेत्राचा विकास व्हावा म्हणून.
विनिमय बँक म्हणजे काय ? – Exchange Bank In Marathi
जर तुमच्याकडे कोणत्या दुसऱ्या देशा ची मुद्रा असेल तर ती तुम्ही एक्सचेंज बँक मध्ये विदेशी मुद्रा ला भारतीय रुपयांमध्ये बदलू शकता आणि तुम्ही दुसऱ्या देशात फिरायचे प्लॅन करत असाल तर एक्सचेंज बँकद्वारा तुम्ही तुमच्या मुद्रा ला विदेशी मुद्रा मध्ये बदलू शकता. एक्सचेंज बँकेचे मुख्य कार्य मुद्रा एक चेंज करणे असते.
पेमेंट बँक म्हणजे काय ? – Payment Bank In Marathi
पेमेंट बँक एक आधुनिक बँकेचा प्रकार आहे ज्याचा मुख्य उद्देश दूरची गावे,शहरांमध्ये बँकिंग ची सुविधा पोहोचविणे. पेमेंट बँकांना फायनान्शियल इन्क्लुजन (Financial Inclusion|) ला पुढे नेणे असते.
- IMPS संपूर्ण माहिती – IMPS म्हणजे काय , कार्य, फायदे, लिमिट, चार्जेस
- NEFT संपूर्ण माहिती – नेफ्ट म्हणजे काय , कार्य, फायदे, लिमिट, चार्जेस
- ऑर्डर चेक कसा भरायचा ? – Order Cheque In Marathi
- कोणताही बँक चा चेक कसा भरायचा ? – How To Fill Cheque In Marathi
- कॅन्सल चेक कसा तयार करावा ? – Cancel Cheque In Marathi
बुलढाणा अर्बन बँक माहिती – बुलढाणा अर्बन बँक बद्दल संपूर्ण माहिती
- बँक म्हणजे काय व्याख्या ? बँकेचे कार्य – बँकेचे प्रकार
- पेमेंट बँक म्हणजे काय असते ? पेमेंट बँकेचा उद्देश्य , पेमेंट बँकेचे कार्य
- चेक म्हणजे काय ? चेकचे किती प्रकार आहेत – चेक कसे कार्य करते
- विकास बँक म्हणजे काय ? विकास बँकेचे कार्य
- शेड्युल बँक म्हणजे काय ? शेड्यूल बँकेचे कार्य
विदेशी बँक म्हणजे काय ? विदेशी बँकेची भूमिका , विदेशी बँकेची नावे
सहकारी बँक म्हणजे काय ? सहकारी बँकेचे प्रकार, सहकारी बँकेचे कार्य
व्यापारी बँक म्हणजे काय आहे ? व्यापारी बैंकांची कार्ये, व्यापारी बँकेचे प्रकार
Conclusion
मित्रांनो, तुम्हाला आतापर्यंत माहिती आहे बँक म्हणजे काय ? बँकेचे कार्य – बँकेचे प्रकार – Bank Information in Marathiमित्रांनो, आशा आहे की या माहितीमुळे तुम्हाला बँकांबद्दल समजण्यास मदत झाली असेल, जर तुम्हाला याच्याशी संबंधित कोणत्याही गोष्टीबद्दल तुमचे मत द्यायचे असेल तर खाली कमेंट बॉक्समध्ये कमेंट करा, मित्रांनो, मला आशा आहे की तुम्ही हा लेख तुमच्या मित्रांसोबत शेअर कराल. तुमच्या ग्रुपमध्ये नातेवाइकांमध्ये नक्की शेअर करा जेणेकरून त्यांनाही ही महत्त्वाची माहिती मिळेल.
