व्यवसाय व्यवस्थापन म्हणजे काय ? व्यवसाय व्यवस्थापनाचे प्रकार – Business Management in Marathi

व्यवसाय व्यवस्थापन म्हणजे काय? Business Management in Marathi सर्वांना चांगले पैसे कमवायचे असते, त्यासाठी  नोकरी नाही तर व्यवसाय करावा लागेल. नोकरीमुळे फक्त  तुम्ही घरचा खर्च भागू शकता, पण पैसा आणि दर्जा मिळत नाही, त्यासाठी व्यवसाय क्षेत्रात उतरावे लागेल.

 एक फायदेशीर व्यवसाय तयार करण्यासाठी, आपल्याला व्यवसाय व्यवस्थापन आवश्यक आहे. कारण कोणताही यशस्वी व्यवसाय यशस्वी करण्यासाठी तुम्ही तुमच्या व्यवसायाचे व्यवस्थापन कसे कराल, तेच तुमचा व्यवसाय पुढे नेईल.

 तुमचे व्यवस्थापन किती मजबूत आहे यावर तुमच्या व्यवसायाची वाढ अवलंबून असते. जर तुम्ही व्यवसायाचे योग्य व्यवस्थापन केले नाही तर तुमचा व्यवसाय बुडण्यापासून  कोणीही वाचू शकत नाही. चला पुढे जाऊया आणि आपण आपले चांगले व्यवसाय  व्यवस्थापन कसे तयार करू शकतो ते कसे कार्य करते आणि त्याचे महत्त्व समजून घेऊया.

व्यवसाय व्यवस्थापन म्हणजे काय ?- Business Management in Marathi

व्यवसाय व्यवस्थापनाला मराठीत व्यापारी बंधन म्हणतात. तुमच्या व्यवसायाची काळजी घेण्याबद्दल हे नाव अगदी स्पष्ट करते.व्यवसाय व्यवस्थापनाचा विचार केला तर याचा अर्थ असा होतो की तुम्हाला तुमचा व्यवसाय पुढे नेण्यासाठी जे व्यवस्थापन कौशल्य शिकायचे आहे किंवा त्यावर काम करायचे आहे त्याबद्दल तुम्हाला संपूर्ण माहिती आहे. व्यवसाय व्यवस्थापनाचा सरळ अर्थ असा आहे की तुमच्या  व्यवसायाच्या वाढीसाठी  तुमच्याकडे स्पष्ट दृष्टी असणे आवश्यक आहे. 

उदाहरणार्थ, नियोजन, आयोजन, मार्गदर्शन तत्वे, अंमलबजावणी पासून ते एका विभाग आणि दुसऱ्या विभागांमध्ये चांगला समन्वय स्थापित करणे. कोणताही व्यवसाय किंवा व्यवसाय नेहमी कोणत्याही अडथळ्याशिवाय योग्यरित्या चालवण्यासाठी, आपल्याला चांगल्या देखरेखीसह योग्य दिशा आवश्यक आहे, अन्यथा कंपनीचे नुकसान होण्याची शक्यता आहे. तोट्यात  चालणारा व्यवसाय नफ्यात कसा आणता येतो हे तुम्ही अनेक व्यावसायिकांचे चरित्र वाचले किंवा ऐकले असतील. 

येथे मी टाटा पावर लिमिटेड चे उदाहरण देईल, जी अनेक वर्षापासून तोट्यात होती, परंतु भविष्यातील योजनेमुळे ती नफ्यात आली आहे. मी आणखीन एक वाईट उदाहरण देईन की R–Com  च्या चुकीच्या व्यवस्थापनामुळे नफा कमवणारी कंपनी तोट्यात गेली आणि ती पूर्णपणे बुडाली. 

व्यवसाय व्यवस्थापनामध्ये कोणत्या विशेष गोष्टी लक्षात घेतल्या पाहिजे? – व्यवसाय व्यवस्थापनाची वैशिष्ट्ये

तुमचा व्यवसाय व्यवस्थापन सुधारण्यासाठी तुम्ही काही करू शकता का? चला सविस्तर समजून घेऊ

दीर्घकालीन नियोजन: 

मी दीर्घकालीन नियोजनाला खूप महत्त्व  देते. भविष्यात तुमच्या व्यवसायाचे काय होईल हे तुमच्या नियोजनाच्या धोरणावर अवलंबून आहे. जर तुम्ही कोणतेही ध्येय निश्चित केले असेल तर तुम्हाला योग्य नियोजनाची गरज आहे जे तुम्हाला शेवटी उत्कृष्ट परिणाम देईल. व्यवसाय व्यवस्थापनामध्ये योजना करणे खूप महत्त्वाचे आहे जेणेकरून तुम्हीच यासाठी नियोजन केले आहे त्याचा आधीच अंदाज लावता येईल मग तुमच्या व्यवसायाची स्थिती काय असेल आणि त्यावेळी तुम्हाला काय हवे आहे. यामुळे तुम्हाला चांगले तयारी करण्याची संधी मिळते.

व्यवसाय मूल्यांकन : 

अनेकदा आपण लहान व्यापारांना पाहिलेच आहे की जेव्हा एखादा नवीन व्यापारी बाजारात येतो तेव्हा त्यांच्या व्यापारावर विपरीत परिणाम होतो. हे घडते कारण तुम्ही एकाच  रणनीती खाली  दीर्घकाळ काम करत आहात. म्हणूनच वेळोवेळी  तुमच्या व्यवसायाचे  स्व- मूल्यांकन करणे हा तुमच्यासाठी एक चांगला पर्याय आहे. हे तुम्हाला तुमच्या व्यवसायातील कमकुवतपणा आणि बलस्थाने काय आहेत हे कळून येते. स्वतःचे मूल्यमापन करून तुम्हाला कळले असेल की त काय कमतरता आहे, ती सुधारण्यास मदत होते. या पद्धतीमुळे व्यवसाय व्यवस्थापनाचे कौशल्य वाढते. 

पैशाचे व्यवस्थापन:

जर तुम्ही व्यवसाय करत असाल तर तुम्हाला हे माहित असेल पाहिजे की ते  चालवण्यासाठी पैसे लागतात, हे. पैशाशिवाय तुमचा व्यवसाय चालणे जवळजवळ अशक्य असल्याने, व्यवसाय व्यवस्थापनात पैसा हा एक महत्त्वाचा विषय आहे. जर तुम्ही नवीन व्यवसाय सुरू करत असाल, तर तुम्ही प्रथम काही महिन्यांच्या कामासाठी खेळते भांडवल गोळा केले पाहिजे जेणेकरून तुमचा व्यवसाय  सुरळीत चालेल. कारण याच्या मदतीने तुम्हाला व्यवसायाच्या दैनंदिन गरजा भागवण्यासाठी कच्चामाल मिळेल.

वेळेवर पैसे द्या:

तुमचा व्यवसाय सुरळीतपणे चालवण्यासाठी तुम्हाला कच्चामाल आणि कुशल कामगार हवे असतील जे तुमच्या उत्पादनात सर्वात मोठी भूमिका बजावतात. तुमचे उत्पादन वाढवण्यात कर्मचारी आणि विक्रेते यांचा सहभाग असल्याने त्यांना वेळेवर पैसे मिळतील याची काळजी घ्यावी लागेल. अन्यथा कच्चामाल आणि कर्मचाऱ्याशिवाय तुम्ही उत्पादन काढू शकत नाही. 

व्यवसाय व्यवस्थापनाचे प्रकार

व्यवसाय व्यवस्थापन कार्ये व्यवसायाचा एक महत्त्वाचा भाग आहेत. हे सांगते की कंपनी योग्यरित्या चालत आहे आणि कोणत्याही प्रकारची समस्या टाळण्यासाठी देखील मदत करते.

बिझनेस मॅनेजमेंटचे काम कंपनीच्या मॅनेजरकडून केले जाते. व्यवसाय व्यवस्थापन कार्ये अशा प्रकारे दोन श्रेणींमध्ये विभागली जातात: प्रशासकीय आणि परिचालन.

प्रशासकीय कार्ये –

1. बजेटिंग – व्यवसाय बजेट ही एक आर्थिक योजना आहे जी कंपनीची कमाई, आर्थिक उद्दिष्टे साध्य करण्यासाठी लागणारा खर्च आणि संस्थेची उद्दिष्टे ओळखते. प्रत्येक उद्दिष्टासाठी बजेट तयार करते आणि ते एका विशिष्ट कालमर्यादेत कसे खर्च करायचे याचे वर्णन करते. कंपनीची आर्थिक स्थिती राखण्यास मदत होते.

कंपनीकडे किती पैसे आहेत आणि हे पैसे ती कशासाठी खर्च करते यावर लक्ष ठेवून, कंपनीची आर्थिक स्थिती राखण्यास मदत होते आणि कंपनीची कामगिरी कशी आहे हे सांगते आणि हो, बजेट नेहमी लवचिक बनवणे आवश्यक आहे. कारण नंतर आवश्यकतेनुसार बजेट बदलता येईल.

3. माहिती तंत्रज्ञान ऑपरेशन्स

तंत्रज्ञान (आयटी) ऑपरेशन्स) – व्यवसाय व्यवस्थापनामध्ये, माहिती तंत्रज्ञान ऑपरेशन्स (आयटी ऑपरेशन्स) हा व्यवसायाचा एक महत्त्वाचा भाग आहे. इन्फॉर्मेशन टेक्नॉलॉजी ऑपरेशन्स (ITO) हे एक क्षेत्र आहे जे व्यवसायांसाठी माहिती तंत्रज्ञान (IT) वापरून त्यांचे ऑपरेशन्स व्यवस्थापित करण्यासाठी, ज्यामध्ये अकाउंटिंग, मानवी संसाधने आणि विपणन यासारख्या कार्यांचा समावेश आहे. यामध्ये आयटी इन्फ्रास्ट्रक्चरपासून डेटा व्यवस्थापन, डिजिटल मार्केटिंग आणि वेब डेव्हलपमेंटपर्यंत सर्व गोष्टींचा समावेश आहे.

4. खरेदी – व्यवसाय व्यवस्थापनाच्या बाबतीत, खरेदी ही सर्वात महत्वाची प्रक्रिया आहे. खरेदी करण्यापूर्वी तुमचे स्वतःचे संशोधन करा, किंमतींची तुलना करा, त्याबद्दल वाचा आणि मग ते तुम्हाला सर्वोत्तम संभाव्य सामग्री शोधण्यात मदत करेल आणि ते तुम्हाला तुमच्या बजेटची कल्पना देखील देईल. कंपन्यांनी अगोदर विचार करून वस्तू खरेदी केल्या तर त्या अनावश्यक वस्तू खरेदी करणे टाळतील.

5. कामगिरीचे निरीक्षण

मॉनिटरिंग – परफॉर्मन्स मॉनिटरिंग ही बिझनेस मॅनेजमेंटमधील एक महत्त्वाची प्रक्रिया आहे कारण ती रिअल टाइममध्ये करणे आवश्यक आहे, जी जुनी टूल्स वापरून शक्य नाही, त्यामुळे आपल्याला कामाच्या ठिकाणी वापरल्या जाणार्‍या मॉडर्न कॉमन परफॉर्मन्स मॉनिटरिंग टूलकडे लक्ष द्यावे लागेल. जसे की सीआरएम सिस्टम, ईआरपी. सिस्टम, डेटा अॅनालिसिस टूल, मार्केटिंग अॅनालिसिस टूल आवश्यक आहे. ही साधने व्यवसायांना विक्री ट्रेंड, ग्राहक निष्ठा आणि कर्मचारी प्रतिबद्धता यासारख्या मेट्रिक्सचा मागोवा घेण्यात मदत करतात.

ऑपरेशनल कार्ये –

1. विक्री – विक्री हा कोणत्याही व्यवसायाचा अत्यंत महत्त्वाचा आणि धोरणात्मक भाग असतो. अशा प्रकारे कंपन्या त्यांच्या ग्राहकांना पैसे देणाऱ्या ग्राहकांमध्ये रूपांतरित करू शकतात.

बर्‍याच लोकांना हे चांगले कसे करावे हे माहित नसते आणि अनेकदा लोकांना त्यांची उत्पादने किंवा सेवा विकत घेण्याच्या प्रयत्नात बराच वेळ वाया जातो. लोक काय खरेदी करतात हे पाहण्यासाठी व्यवसायांनी देखील बाजाराचे संशोधन केले पाहिजे. आणि त्यासाठी किती पैसे द्यायला तयार आहेत.

2. उत्पादन – व्यवसाय व्यवस्थापनातील उत्पादन हा एक जटिल विषय आहे आणि त्यासाठी विविध क्षेत्रांचे चांगले ज्ञान आवश्यक आहे. त्यात वित्त, विपणन, मानव संसाधन इत्यादी अनेक विभागांचा समावेश आहे. व्यवसाय व्यवस्थापनामध्ये उत्पादनाचे उद्दिष्ट ग्राहकांच्या गरजा पूर्ण करणारी उत्पादने आणि सेवा तयार करणे आणि वितरित करणे हे आहे.

Business Management tips in Marathi :काही टिप्स

• तुमचा आवडता व्यवसाय निवडा.
•  शक्य तितक्या कमी बजेटने सुरुवात करा
•  अहंकार सोडा
•  वेळ व्यवस्थापनावर काम करा.
•  वित्त व्यवस्थापित करा.
•  ध्येय सेट करा.
•  नेहमी ग्राहकाला प्रथम ठेवा.

• विकास बँक म्हणजे काय ? विकास बँकेचे कार्य
• व्यापारी बँक म्हणजे काय आहे ? व्यापारी बँकेचे प्रकार , महत्त्व , व्यापारी बँकेची सूची
• विदेशी बँक म्हणजे काय ? विदेशी बँकेची भूमिका , विदेशी बँकेची नावे
• सहकारी बँक म्हणजे काय ? सहकारी बँकेचे प्रकार, सहकारी बँकेचे कार्य
• भारतीय रिझर्व बँक म्हणजे काय ? भूमिका ,मुख्य कार्य , स्थापना, राष्ट्रीयीकरण
• वित्तीय प्रणाली म्हणजे काय आहे ? अर्थ , महत्त्व, कार्य, भारतीय वित्तीय प्रणाली

• डिमांड ड्राफ्ट म्हणजे काय – डिमांड ड्राफ्ट काय असते ?

• विकास बँक म्हणजे काय ? विकास बँकेचे कार्य
• शेड्युल बँक म्हणजे काय ? शेड्यूल बँकेचे कार्य
• डिमांड ड्राफ्ट म्हणजे काय – डिमांड ड्राफ्ट काय असते ?
• रिटेल बँकिंग म्हणजे काय ? रिटेल बँकिंग चे प्रकार
• विदेशी बँक म्हणजे काय ? विदेशी बँकेची भूमिका , विदेशी बँकेची नावे
• सहकारी बँक म्हणजे काय ? सहकारी बँकेचे प्रकार, सहकारी बँकेचे कार्य
• व्यापारी बँक म्हणजे काय आहे ? व्यापारी बैंकांची कार्ये, व्यापारी बँकेचे प्रकार